LucRoux schreef : Zijn er eigenlijk wetenschappelijk onderbouwde studies die het een of het ander aantonen?
Nee, maar ik kan wel proberen chemische logica toe te passen. Wellicht dat dat voor mensen veel opheldering geeft.
Zouten, zoals wij ze noemen, zijn gebonden metalen+nietmetalen. Dat kan Na (metaal) en Cl (atoom) zijn, maar ook CaCO3, of MgSO, naast verschillende nitraten, nitriet, vrije metalen die indrogen, zuurstofverbindingen die uitharden, ga zo maar door.
Zouten hebben een aantal voorwaarden nodig om te ontstaan; ze moeten uit water zien te komen, of onoplosbaar worden. De kalkaanslag op onze kranen komt door 'onoplosbaar worden' door zuurstofbinding. De meeste aanslag op de bodems komt door verdamping (water verdampt, zout blijft liggen).
In grove zin werkt het zo.
Welnu, we weten dat kalk aanslag vrij lastig te verwijderen is, tenzij we zuur toevoegen zoals azijn. We weten dat opgedroogd zout nogal makkelijk oplost; we maken er heerlijke bouillon mee.
Als je spaarzaam bent met plantenvoeding, dan neemt de plant (of het bodemleven) vrijwel alle voeding op. De zoutenopbouw is dan miniem. Toch kan het voor komen dat er zuurstofbindingen plaatsvinden, waardoor er onoplosbare zouten ontstaan in de toplaag of aan de potrand. Door spoelen van gebruikte bodems met zuur water (pH <6) zorgt er voor dat deze zouten hun zuurstofbinding verliezen en opnieuw oplosbaar raken. In principe zien we dat met regenwater gebeuren op elk type zand- en kalksteen in Europa, zelfs koper lost vrij makkelijk op door de lage zuurtegraad. Als men van bovenaf watert, dan is de zoutophoping hoe dan ook al miniem; wateroplosbare zouten spoelen weg, en de onoplosbare zouten ook, of ze blijven onopgelost (in geval van kraanwater of hoge pH).
Bijna alle zouten die door verdamping vormen, zijn vrij wateroplosbaar, en dus makkelijk uit te spoelen met normaal water.
Punt blijft: waarom zou je oude bodems willen hergebruiken? Ik neem zelf hooguit 1/10e deel van de oude bodem mee naar de nieuwe, om het bodemleven. Als ik een bodem langer dan 3 jaar in een pot heb zitten, dan is vrijwel al het organische materiaal opgebruikt; het bodemleven kan er niets meer mee, het is op. Wat overblijft zijn anorganische restanten: steentjes, zand, klei, whatever. Die zitten ook in mijn nieuwe bodemmix, maar daar zit ook nieuw organisch materiaal in! Voer voor het bodemleven, en in het geval van Fagus en de meeste coniferen, dus (indirect) voeding voor de boom.
Och natuurlijk, we werken met klei! Welnu, klei heeft dezelfde eigenschappen als EDTA (chelaat): gooi er zuur bij, en alle positieve ionen laten los en worden vervangen door H+. Gooi er base bij, en alle negatieve ionen worden vervangen door OH-. Op die manier zijn alle zouten makkelijk uit te wassen. De pH moet daarna wel weer naar de juiste waarde worden bijgesteld.
Maar dan moet je wassen, dus. Dat kost een aantal uur, een aantal liter water, een aantal euro's aan middelen.. De besparing is 5-10 euro per jaar. Dat is voor niemand de moeite waard denk ik.
Gebruikte bodems gaan bij mij mee de wormentoren in, om tot homogeen compostmengsel verwerkt te worden samen met het tuinafval (veel blad, weinig steentjes, klei en zand). Daarna belandt het op het gazon of elders in de tuin.
Voor kruiden en eenjarige planten zeg ik: recycle er maar op los! Hergebruik zo veel mogelijk! Voor meerjarige planten gebruik ik zelf liever een vers mengsel. De symbiotiek tussen planten en bodemleven behoud ik graag, het helpt tegen droogte, voedingsgebreken en voorziet in de algehele weerstand van een boom. Daar is organisch voedsel voor nodig. Gaat men "chemisch" voeden, dan verandert de relatie in parasitair; de bacteriën en schimmels krijgen niet hun koolhydraten kado, en gaan ze zelf halen bij de boom door hem aan te vreten en af te breken. Veel bonsaikenners hebben daar totaal geen besef van, en gaan daardoor teren op "X jaar ervaring" zonder enige achtergrondkennis over wat er nu gebeurt in de bodem. Ervaring is leuk, kennis is beter. Bonsai Mirai, mijn kennisbron op veel bonsaivlakken heeft ook weinig idee (vrij vertaald) "Chemisch voeden is voeden met zouten, en nouja, eh, tsja, ik hou niet van zouten.. Dat doet iets met wortels waardoor ze water verliezen. Dat is niet goed.".
Dat neemt niet weg dat chemisch voeden prima kan, maar dan moet men uiterst gedoseerd blijven voeden, meten en bijsturen voor jaren achtereen. Dat houdt niemand vol.
Klinkt dat bodemleven interessant? Google het boek 'Het bodem voedsel web' door Jeff Lowenfels & Wayne Lewis. De Engelse versie heet Teaming with microbes.
Voor wetenschappelijke inzichten verwijs ik graag naar elk scheikunde lesboek, allemaal hebben ze een hoofdstuk over kraanwater, en over zouten, en over de invloed van zuren, basen, neerslag en verdamping. In mijn geval zelfs over regenval.
Als iemand hierover wilt sparren: open gerust een apart topic, stuur me even een PM en dan gaan we beschaafd de discussie aan.
Mag het nu weer gezellig zijn?